عنوان : كارنامه بورس اوراق بهادار درسال1385
جواد وكيلي ، سرپرست مديريت سرمايه گذاري و بررسي اقتصادي
چکیده :بورس اوراق بهادار درهركشوري ، مهمترين ساز وكارپيش روي نظام هاي اقتصادي جهان را براي جذب وتخصيص بهينه منابع وپس اندازهاي كوچك افراد رادارد.ازديدگاه كلان اقتصادي ،بورس اوراق بهادار درفرآيند توسعه اقتصاد ملي ازاهميت زيادي برخوردار است.به گونه اي كه ميزان فعاليت واهميت بورس اوراق بهادار با درجه توسعه يافتگي اقتصاد ملي رابطه اي همسو دارد. درواقع ،نقش بورس اوراق بهادار درگردآوري نقدينگي راكد يا غير مولد وهدايت منابع پس اندازي سرگردان به سوي مصارف سرمايه گذاري وتامين منابع مالي فعاليت هاي اقتصادي مولد،جلب مشاركت مردمي درراه عمران ملي ،گسترش مباني مالكيت مردمي ،جلوگيري ازفرار سرمايه وگسترش اقتصاد زيرزميني ،جذب سرمايه هاي خارجي ،كاستن ازفشار كسري بودجه دولت وكمك به رشد اقتصادي انكار ناپذير است.لذابراين اساس بررسي يكساله ويترين اقتصادي كشور از زواياوابعادگوناگون ضروري به نظر مي رسد.

كارنامه بورس اوراق بهاداردرسال1385

بورس اوراق بهادار درهركشوري ، مهمترين ساز وكارپيش روي نظام هاي اقتصادي جهان را براي جذب وتخصيص بهينه منابع وپس اندازهاي كوچك افراد رادارد.ازديدگاه كلان اقتصادي ،بورس اوراق بهادار درفرآيند توسعه اقتصاد ملي ازاهميت زيادي برخوردار است.به گونه اي كه ميزان فعاليت واهميت بورس اوراق بهادار با درجه توسعه يافتگي اقتصاد ملي رابطه اي همسو دارد. درواقع ،نقش بورس اوراق بهادار درگردآوري نقدينگي راكد يا غير مولد وهدايت منابع پس اندازي سرگردان به سوي مصارف سرمايه گذاري وتامين منابع مالي فعاليت هاي اقتصادي مولد،جلب مشاركت مردمي درراه عمران ملي ،گسترش مباني مالكيت مردمي ،جلوگيري ازفرار سرمايه وگسترش اقتصاد زيرزميني ،جذب سرمايه هاي خارجي ،كاستن ازفشار كسري بودجه دولت وكمك به رشد اقتصادي انكار ناپذير است.لذابراين اساس بررسي يكساله ويترين اقتصادي كشور از زواياوابعادگوناگون ضروري به نظر مي رسد.

بورس اوراق بهادار درسال1385، 239روزفعاليت داشت كه دراين مدت حدود يك ميليون نفر خريدار،يك ميليون و859 هزاردفعه معامله كردند.همچنين درطول سال 85معادل 56هزارميليارد ريال نقدينگي بابت معاملات 15ميلياردو هشتصد ميليون سهم به سوي تالارهاي مبادلات سهام روانه شده است.

ارزش بورس:

ارزش بازارسرمايه كشوردرپايان سال 1384به 326هزارميليارد ريال رسيده بود.درپايان اسفند85ازمرز395هزارميليارد ريال گذشت.اين رقم نسبت به پايان سال 84معادل 21درصد رشد نشان مي دهد.به اين ترتيب ارزش بورس تهران به محدوده 43ميليارد دلار نزديك شد.البته ذكراين نكته ضروريست كه باتوجه به سپرده ها ونقدينگي حدود 120هزارميلياردتوماني موجوددرنزدبانكها ، بازارسرمايه حدوديك سوم بازارپولي وبانكي ،قدرت تامين مالي شركتها رادارد درحالي كه دركشورهاي توسعه يافته اقتصادي ،حجم بازارسرمايه وبورس چندين برابربازارپولي وبانكي مي باشد.

درپايان اسفند گذشته 148شركت درتابلوي اصلي،180شركت درتابلوي فرعي و89شركت درتابلوي غير رسمي يا تابلوي چهارم فعاليت داشتندكه مجموع آنها به 417شركت مي رسد.تعداد شركتهايي كه به طور مشروط پذيرفته شده اند درپايان سال 85سي ودو شركت اعلام شده است.

بازده بازارسرمايه:

بازده سرمايه گذاري دربورس تهران درپايان سال 85معادل 7/14درصد برآورد شده است.كه ازنرخ سوددهي اوراق مشاركت نيزكمتراست. دراين مدت شاخص اصلي عملكردبازار سهام 8/3درصد افزايش يافت.درطول سال 85هرچند دوبار رقم شاخص كل به مرزبالاتر از10هزار واحد صعود كردامادرنهايت بارديگر شاخص كل به 9821واحدرسيد.همچنين درسال 85ازبين 316شركت 192شركت معادل 61درصدشركتهاي بورس سودآوربوده اندو38درصدشركتها يعني 120شركت زيان ده بوده اند.طي سال گذشته ،درحالي كه شاخص صنعت واسطه گري مالي 8/0درصد كاهش يافت،شاخص عملكرد سهام شركتهاي صنعتي 4/4درصد بالارفت.

عرضه اوليه سهام شركتهاي مشمول اصل44:

بورس اوراق بهاداردرسال 85همزمان با اجراي بخش هايي ازمفاد قانون جديد بازار وآماده شدن براي پياده سازي بند (ج) اصل 44 قانون اساسي مصادف شد.بطوريكه سهام دوشركت ملي صنايع مس ايران و فولاد مباركه اصفهان ازشركتهاي مشمول اصل 44 براي نخستين بار پس از پذيرش ودرج به منظور كشف قيمت در بورس معامله شدند.بادرج نام وقيمت گذاري سهام دوشركت مذكور علاوه بر رشد شاخص ها و حجم معاملات ،ارزش روز بازار سهام ايران از37ميليارد به 43ميليارد دلار بالغ گرديد.

پرطرفدارترين سهم سال 85:

بررسي آمار معاملات سهام درسال گذشته نشان مي دهد كه سهام بانك پارسيان با49941خريدار عنوان پرطرفدارترين سهم سال 85را ازآن خود كرد وسهام شركتهاي ايران خودرو وسايپا به ترتيب با39913و36566خريدار حقوقي وحقيقي عنوان دومين وسومين رتبه رابه خود اختصاص دادند.

بيشترين وكمترين دوره حضور:

بررسي ها ازبيشترين زمان حضور درتابلوي اصلي وفرعي نيز نشان مي دهد شركتهاي پتروشيمي آبادان، سرمايه گذاري ساختمان وسموم علف كش جزء شركتهايي بودند كه بيش از200روز درتابلوحاضر بودند ودرعوض شركتهايي چون توليدي تهران ومقره سازي فقط يك روز درتابلوي بورس حضور داشتند.

گران ترين وارزان ترين سهم:

براساس بررسي هاي انجام شده ازنظر بالاترين وپائين ترين قيمت سهم، شركت معدني باما باقيمت 7هزارو87تومان گران ترين وسهام 26توماني پارسيلون ارزان ترين سهم سال85بودند.

بيشترين بازدهي مثبت سهام:

باوجودبازدهي درحدتورم بورس درسال85،ريسك پذيران بازاربه سودهاي نجومي دست يافتند.درنتيجه برآيند قيمت سهام وسود ساليانه شركتهاي معدني باما،تكنوتار،شهدايران وبين المللي محصولات پارس به ترتيب با716%،411%،356%و338درصد بازدهي مثبت همراه بودند.

صدرنشين هاي بازارسال85:

شركت فولادمباركه بابرخورداري از2980ميلياردتومان ارزش بازار،همچنان صدرنشين بلامنازع بورس به لحظ ارزش بازاربود.در رده دوم ارزش بازار شركت ملي صنايع مس ايران با2385ميليارد تومان وسپس شركت خودروسازي سايپا با2031ميلياردتومان قرار داشت.

بيشترين وكمترين سودپرداختي شركتها:

درسال گذشته درمجامعي كه 316شركت بورس برگزار كردند 72شركت هيچ مبلغي رابه عنوان DPS(سود ساليانه هرسهم)درنظرنگرفتند ولي 244شركت ديگر مبالغي رابه عنوان DPSبه هرسهم سهامداران اختصاص دادند.

ازنظربيشترين مبلغ سودساليانه شركت معدني كالسيمين 530تومان سوددرمجامع عادي پرداخت كرد درعوض شركتهاي آلومينيوم پارس،فارسيت اهواز وكاشي اصفهان باپرداخت 12تا20ريال سودساليانه عنوان كم سود ترين شركتهاي بورس را ازآن خودكردند.

سهم صنايع بورس درسال1385:

هفت صنعت جلوداربورس درپايان سال 1385

آمارهاي مطالعاتي نشان مي دهد پيوستن دوشركت بزرگ فولادمباركه اصفهان وملي صنايع مس به بورس،گروه فلزات رابه بزرگترين مجموعه بازارسرمايه درسال 1385تبديل كرده است.ارزش بازار كل سهام شركتهاي فلزي فعال درتالارهاي معاملات به مرز70هزارميليارد ريال نزديك شده است كه اين رقم معادل 3/17درصد ازكل ارزش بورس كشور است.دراين ميان شركت فولاد مباركه باارزش درحدود30هزارميليارد وشركت مس با ارزش 24هزارميليارد ريال ،بزرگترين شركتهاي بورس به حساب مي آيند.

گروه خودروسازان بورس ظرف دو ماه گذشته بار ديگر پس از3 سال رتبه نخست را ترك ودرپله دوم،بين گروه هاي صنعتي فعال دربورس ايستادند.ارزش كل 31شركت خودروسازي وقطعه سازي فعال دربورس 56هزارميليارد ريال مي باشد كه اين ميزان معادل 2/14درصد ازكل ارزش بازار سرمايه است.

رشدقيمت جهاني نفت به تبع آن افزايش بهاي محصولات پتروشيمي ، P/Eپائين وطرح هاي افزايش ظرفيت ازمهم ترين دلايل براي صعود گروه توليدكنندگان محصولات پتروشيمي به رتبه سوم درسال 85بود.

گروه توليد كنندگان سيمان هم كه زماني بزرگترين مجموعه سهامي دربورس به حساب مي آمدند،هم اكنون با ارزش بازارحدود47هزارميليارد ريال رتبه سوم رادراختيار گرفته اند.عدم تعيين تكليف مكانيزم قيمت گذاري وعرصه سيمان دركشوريكي ازمهم ترين عوامل ركود دربازار سرمايه كشور بود.عليرغم اعلام مواضع دولت درخصوص خروج سيمان ازسبد حمايتي همچنان درانتظار تصميم گيري نهايي مسئولان درخصوص ورودياعدم ورودبه بورس فلزات (كالا)به سرمي برد اين مساله بالطبع تاثير زيادي درعدم جذابيت سهام شركتهاي سيماني دربازار سرمايه گذارده است كه مضافاً بسياري ازسرمايه گذاران نهادي بازار را نيز به دليل وزن بالاي صنعت سيمان درسبد سرمايه گذاريشان با معضلات جدي روبرو ساخته است.

آمارموجود گوياي اين واقعيت است پس از3سال واجرا نشدن طرح جامع سيمان وهمچنين بازگشت سيمان به سبد حمايتي دولت،سهام شركتهاي توليدكنندگان سيمان حدود44هزار ميليارد ريال از ارزش بازار خود را دربورس از دست داده اند واين مجموعه بزرگ وتاثيرگذاربورس رابه ركود كامل كشانده است.

گروه معادن بارقابتي تنگاتنك دررتبه پنجم ايستاده است.ارزش بازارسهام گروه مذكور40هزارميلياردريال برآورده ميشود.گروه معدني يكي ازپيشتازان بورس درسال85محسوب مي شدند درمورد دلايل رشداين صنعت مي توان به افزايش قيمت هاي جهاني دركنارطرح هاي افزايش توليداشاره نمود.ارزش بازار هلدينگ ها كه زماني بزرگترين گروه فعال دربورس به حساب مي آمدند درحال حاضربه 34هزارميلياردريال كاهش يافته است.پس ازهلدينگ ،بانكها باارزش بازاي معادل 17هزار500ميليارد ريال ايستاده اند.

افق وچشم انداز آتي بازار سرمايه:

باحركت تدريجي اوضاع سياسي به سمت ثبات ،فضاي متلاطم بورس كم كم به سوي طي كردن مسير طبيعي خودپيش خواهد رفت وسرمايه گذاران كم كم به سرمايه گذاري درمحيطي نسبتاًآرام متقاعد خواهندشدودرصورتي كه اوضاع اقتصادي همچنان به گونه اي باشدكه گردش نقدينگي دركشوردرسطح فعلي(حدود125هزارميلياردتومان)باقي بماند،باتوجه به ركود بازارهاي رقيب شامل مسكن،خودرو،ارزوطلاوباتوجه به تك رقمي شدن نرخ سودسپرده هاي بانكي تاپايان برنامه چهارم توسعه (سال1388)مي توان اميد داشت كه بازارسرمايه بخشي ازاين سرمايه عظيم وسرگردان رابه سوي خود جلب كند.

ازسوي ديگراجراي سياستهاي بند (ج) اصل 44قانون اساسي ،مبني برواگذاري سهام شركتهاي دولتي به بخش خصوصي ازسوي سازمان خصوصي سازي ازطريق بورس اوراق بهادار صورت خواهد گرفت.اين امر ارزش بازاربورس اوراق بهادار كشور رابه بيش از100ميليارد دلار افزايش خواهد داد وتعداد بسيار زيادي ازمردم راسهامدار خواهد كرد.

درپايان اميد است باتصميمات موثر وكارآمد مسئولان ،آينده روشني درپيش روي بازارسرمايه كشور قرار گيرد و شاهد رونق وپويايي بازارسرمايه كشور باشيم .